تعدد جرم جعل و استفاده از سند مجعول

تعدد جرم و استفاده از سند مجعول نیز همانند جرم جعل متشکل از 3 عنصر است. عناصر جرم استفاده از سند مجعول:

• عنصر قانونی جرم استفاده از سند مجعول.
• عنصر مادی جرم استفاده از سند مجعول.
• عنصر روانی جرم استفاده از سند مجعول.

 برای جرم جعل و جرم استفاده از سند مجعول مجازات جداگانه ای تعیین شده است. بهره مندی از عذر قانونی دارای شرایط خاصی است که در متن مقاله به آن اشاره شده است.

مشاوره با گروه وکلای کیفری ژیوار، کلیک کنید.

عنصر روانی جرم استفاده از سند مجعول

عنصر روانی جرم استفاده از سند مجعول عبارتست از:

• بد اندیشی عام: عبارتست از علم به مجرمانه بودن عمل و عمد در رفتار فیزیکی اعم از به کار بردن، تسلیم، ارائه، استعمال.
• بد اندیشی خاص: عبارتست از علم به موضوع (علم به جعلی بودن سند مورد استفاده، عمد در ایراد ضرر مادی یا معنوی ولو بالقوه به غیر در نتیجه استفاده).

عنصر قانونی جرم استفاده از سند مجعول

عنصر قانونی جرم استفاده از سند مجعول مطابق ماده و قانون به شرح زیر است:

ماده 524 قانون مجازات اسلامی

هر کس احکام یا امضاء یا مهر یا فرمان یا دستخط مقام رهبری و یا روسای سه قوه را به اعتبار مقام جعل کند یا با علم به جعل یا تزویر استعمال نماید به مجازات حبس از 3 تا 15 سال محکوم می شود.

ماده 525 قانون مجازات اسلامی

هر کس یکی از اشیای ذیل را جعل کند یا با علم به جعل یا تزویر استعمال کند یا داخل کشور نماید علاوه بر جبران خسارت وارده به زیان دیده به مجازات حبس از یک تا 10 سال محکوم می شود.

• احکام یا امضاء یا مهر یا دستخط معاون اول رییس جمهور یا وزراء یا مهر یا امضای اعضای شورای نگهبان یا نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا مجلس خبرگان یا قضات یا یکی از روسا یا کارمندان. مسؤولین دولتی از حیث مقام رسمی آنان.
• مهر یا تمبر یا علامت یکی از شرکتها یا مؤسسات یا ادارات دولتی یا نهادهای انقلاب اسلامی.
• احکام دادگاه ها یا اسناد یا حواله های صادره از خزانه دولتی.
• منگنه یا علامتی که برای تعیین عیار طلا یا نقره بکار می رود.
• اسکناس رایج داخلی یا اسناد بانکی نظیر برات های قبول شده از طرف بانک ها.
• چک های صادره از طرف بانک ها و سایر اسناد تعهد آور بانکی.

هرکس عمداً و بدون داشتن مستندات و مجوز رسمی داخلی و بین المللی و به منظور القای شبهه در کیفیت تولیدات و خدمات از نام و علایم استاندارد ملی و بین المللی استفاده نماید به حداکثر مجازات مقرر در این ماده محکوم می شود.

ماده 526 قانون مجازات اسلامی

هر کس اسکناس رایج داخلی یا خارجی یا اسناد بانکی نظیر برات های قبول شده از طرف بانک ها، چک های صادره از طرف بانک ها و سایر اسناد تعهد آور بانکی و نیز اسناد یا اوراق بهادار. حواله های صادره از خزانه را به قصد اخلال در وضع پولی یا بانکی یا اقتصادی یا بر هم زدن نظام و امنیت سیاسی و اجتماعی جعل یا وارد کشور کند یا با علم به مجعول بودن استفاده کند. چنانچه مفسد و محارب شناخته نشود به مجازات حبس از 5 تا 20 سال محکوم می شود.

ماده 527 قانون مجازات اسلامی

هر کس مدارک اشتغال به تحصیل یا فارغ التحصیلی یا تأییدیه یا ریز نمرات تحصیلی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی و تحقیقاتی داخل یا خارج از کشور یا ارزش نامه های تحصیلات خارجی را جعل کند یا با علم به جعلی بودن آن را مورد استفاده قرار دهد؛

علاوه بر جبران خسارت به زیان دیده به مجازات حبس از یک تا 3 سال محکوم می شود. اگرمرتکب یکی از کارکنان وزارتخانه ها یا سازمان ها و مؤسسات وابسته به دولت یا شهرداری ها یا نهادهای انقلاب اسلامی باشد یا به نحوی از انحاء در امر جعل یا استفاده از مدارک و اوراق جعلی شرکت داشته باشد. به حداکثر مجازات محکوم می شود.

ماده 528 قانون مجازات اسلامی

هر کس مهر یا منگنه یا علامت یکی از ادارات یا مؤسسات یا نهادهای عمومی غیر دولتی مانند شهرداری ها را جعل کند یا با علم به جعل استعمال کند. علاوه بر جبران خسارت وارده به زیان دیده به مجازات حبس از 6 ماه تا 3 سال محکوم می شود.

ماده 529 قانون مجازات اسلامی

هر کس مهر یا منگنه یا علامت یکی از شرکت های غیر دولتی که مطابق قانون تشکیل شده است یا یکی از تجارتخانه ها را جعل کند یا با علم به جعل، استعمال کند. علاوه بر جبران خسارت وارده به زیان دیده به مجازات حبس از 3 ماه تا 2 سال محکوم می شود.

ماده 530 قانون مجازات اسلامی

هر کس مهر یا تمبر یا علامت ادارات یا شرکت ها یا تجارتخانه های مذکور در مواد قبل را بدون مجوز به دست آورد و به طریقی که به حقوق و منافع آنها ضرر وارد آورد استعمال کند یا سبب استعمال آن شود. علاوه بر جبران خسارت وارده به زیان دیده به مجازات حبس از 2 ماه تا 2 سال محکوم می شود.

ماده 535 قانون مجازات اسلامی

هر کس اوراق مجعول مذکور در مواد 532 و 533 و 534 را با علم به جعل و تزویر مورد استفاده قرار دهد؛

• علاوه بر جبران خسارت وارده به زیان دیده به مجازات زندان از 6 ماه تا 3 سال یا به پرداخت نقدی 3 میلیون تا 18 میلیون ریال جزای نقدی محکوم می شود.

ماده 536 قانون مجازات اسلامی

هر کس در اسناد و نوشته های غیر رسمی جعل یا تزویر کند یا با علم به جعل و تزویر آنها را مورد استفاده قرار دهد؛

• علاوه بر جبران خسارت وارده به زیان دیده به مجازات حبس از 6 ماه تا 2 سال یا پرداخت جزای نقدی 3 میلیون تا 12 میلیون ریال محکوم می شود.

ماده 537 قانون مجازات اسلامی

عکسبرداری از کارت شناسایی، اوراق هویت شخصی و مدارک دولتی و عمومی و سایر مدارک مشابه در صورتی که موجب اشتباه با اصل شود باید ممهور به مهر یا علامتی باشد که نشان دهد مدارک رونوشت یا عکس است در غیر این صورت عمل فوق جعل محسوب می شود تهیه کنندگان این گونه مدارک و استفاده کنندگان از آنها به جای اصلی عالماً عامداً؛

• علاوه بر جبران خسارت به زیان دیده به مجازات حبس از 6 ماه تا 2 سال یا پرداخت جزای نقدی 12 میلیون ریال محکوم می شود.

قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375

عنصر مادی جرم استفاده از سند مجعول به شرح زیر است:

رفتار فیزیکی مجرم

• صرف به کار بردن سند مجعول، حتی اگر فایده علمی از سند نبرده باشد.
• صرف تسلیم سند مجعول، حتی اگر فایده علمی از سند نبرده باشد.
• صرف ارائه سند مجعول، حتی اگر فایده علمی از سند نبرده باشد.
• صرف انتشار سند مجعول، حتی اگر فایده علمی از سند نبرده باشد.
• صرف واگذار نمودن سند مجعول، حتی اگر فایده علمی از سند نبرده باشد.
• صرف استعمال سند مجعول، حتی اگر فایده علمی از سند نبرده باشد.
• صرف استناد سند مجعول، حتی اگر فایده علمی از سند نبرده باشد.
• یا صرف مبادله سند مجعول، حتی اگر فایده علمی از سند نبرده باشد.

شرایط لازم برای تحقق جرم

• شرایط لازم برای تحقق جرم مجعول بودن سند یا شی موضوع جرم است.
• استفاده از سند مجعول جرم مطلق است و ورود ضرر بالفعل شرط نیست.
• صرف قابلیت اضرار کافی است.

مثال: اگر الف سند مجعولی را به دادگاه ارائه داده و به آن استناد هم کرده است. پس از گذشت مدتی و قبل صدور حکم منصرف شده و آن را از دادگاه مسترد کند به جرم استفاده از سند مجعول محکوم میشود ولو بر مبنای آن حکم صادر نشده باشد.

رای وحدت رویه در مورد تعدد جرم جعل و جرم استفاده از سند مجعول

رای وحدت رویه در مورد تعدد جرم جعل و جرم استفاده از سند مجعول به شرح زیر است:

• شماره رای: 188 
• تاریخ رای: 30/3/1336

استفاده از سند مجعول عمل جداگانه است که حتی نسبت به جاعل نیز جرم جداگانه محسوب می شود.

• عبارت با علم به تزویر مورد استفاده قرار دهد. به منظور تعمیم نسبت به غیر جاعل در قانون است.
• برای هر کدام از این دو جرم مجازات جداگانه تعیین میشود.

با توجه به قانون مجازات اسلامی جرم جعل و جرم استفاده از سند مجعول به صورت کاملاً متفاوت از یک دیگر جرم انگاری شده اند و هنگامی که فرد به هر دو جرم مبادرت ورزد مجازات هر دو را خواهد داشت.

رأی وحدت رویه

• شماره رای: 624
• تاریخ: 1377/1/18

از آنجاییکه به موجب مواد 75 تا 82 قانون مجازات اسلامی مصوب 1371 برای جعل و استفاده از سند مجعول جداگانه تعیین شده و به علاوه در ماده 83 قانون مزبور نیز برای استفاده کننده از سند مجعول در مواردی که جاعل خود استفاده کننده باشد مجازات مقرر شده است استفاده از سند مجعول علمی مستقل از جعل محسوب و نسبت به جاعل نیز بزه جداگانه است. بنا به مراتب دادنامه که به موجب آن با رعایت تعدد و ماده چهل و هفت قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1370 برای جعل و استفاده از سند مجعول کیفرهای جداگانه تعیین شده صحیح و منطبق با موازین قانونی است.

باید در نظر داشت که محتوای رأی وحدت رویه فوق با لحاظ تغییرات قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 اعمال خواهد شد. یعنی با لحاظ ماده صدو سی و چهار قانون مجازات اسلامی در بحث تعدد مادی و با توجه به درجه و تعداد فقره ها و تعدد جرم جعل تشدید اعمال می شود.

خدمات گروه وکلای کیفری ژیوار به شرح زیر است:

تخفیف و معافیت از جرم جعل سند

چه اعمالی باعث تخفیف و معافیت از جرم جعل سند می شود؟

ماده 531 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375

اشخاصی که مرتکب جرایم مذکور و تعدد جرم جعل در مواد قبل شده اند. هر گاه قبل از تعقیب به دولت اطلاع دهند و سایر مرتکبین را معرفی کنند یا بعد از تعقیب، وسایل دستگیری آنها را فراهم نمایند حسب مورد در مجازات آنان تخفیف داده می شود و یا از مجازات معاف می شوند.

نحوه بهره مندی از عذر قانونی:

• با اطلاع رسانی به مأموران دولت و معرفی سایر شرکاء قبل از تعقیب.
• با فراهم کردن وسایل تعقیب جرم و شرکاء بعد از تعقیب.

در جرایم:

• جعل احکام و امضاء و مهر و فرمان و دستخط مقامات استفاده از اسناد مجعول.
• جعل احکام دادگاه ها و استفاده از اسناد مجعول.
• جعل مهر و تمبر و علامت نهادهای عمومی، دولتی و غیر دولتی و استفاده از آنها.
• جعل اسکناس و اسناد بانکی و استفاده از آنها.
• جعل منگنه و عیار طلا و نقره و استفاده از آنها.
• جعل مدارک تحصیلی و استفاده از آنها.

متهم حسب مورد از مجازات معاف یا در مورد مجازات موضوع تخفیف واقع می شود. گروه وکلای کیفری ژیوار راهنمای شما می باشد.

سوالات متداول در باب تعدد جرم جعل و استفاده از سند مجعول

در این بخش مفتخر به پاسخگویی در باب تعدد جرم جعل و استفاده از سند مجعول می باشیم:

• عنصر روانی جرم استفاده از سند مجعول چیست؟ بد اندیشی عام، بد اندیشی خاص
• رای وحدت رویه در مورد تعدد جرم جعل و جرم استفاده از سند مجعول چیست؟ استفاده از سند مجعول عمل جداگانه است که حتی نسبت به جاعل نیز جرم جداگانه محسوب می شود.