شرایط تخفیف مجازات در تکرار جرم

تکرار جرم وصف رفتارهای مجرمانه کسی است که بر اساس حکم قطعی لازم‌ الاجرا از یکی از مراجع کیفری، محکومیت کیفری یافته و بعداً مراتکب جرم دیگری شده است. یکی از جهات تمایز تعدد و تکرار جرم، وجود سابقه محکومیت کیفری است که شرط مهم تحقق تکرار جرم است. برطبق ماده 136 قانون مجازات اسلامی، هرگاه کسی 3 بار مرتکب یک نوع جرم موجب حد شود و هر بار حد آن جرم بر وی جاری شود، حد وی در مرتبه چهارم اعدام است.

در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است:

• جرم عمدی
• تکرار جرم در جرایم حدی و تعزیری
• مجازات تکرار جرم در جرائم تعزیری
• تکرار جرائم تعزیری در صورت وجود جهات تخفیف در مجازات
• مجازات تکرار جرم در جرائم حدی
• شرایط تکرار جرم در کلاهبرداری
• مرور زمان اجرای حکم
• شرایط تخفیف مجازات
• نظریه مشورتی قوه قضائیه در مورد مجازات دو جرم
• وکیل کیفری ژیوار

در خصوص مشاوره حقوقی و یا اعطای وکالت کلیک کنید:

تکرار جرم عمدی

هرکس به‌ علت ارتکاب جرم عمدی به موجب حکم قطعی به یکی از مجازات ‌های تعزیری از درجه یک تا درجه پنج محکوم شود و از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات، مرتکب جرم عمدی تعزیری درجه یک تا 6 شود، حداقل مجازات جرم ارتکابی میانگین بین حداقل و حداکثر مجازات قانونی آن جرم است و دادگاه می تواند وی را به بیش از حداکثر مجازات تا یک‌ چهارم آن محکوم کند. معیار تشخیص تعدد از تکرار جرم قطعیت حکم است.

تکرار جرم در جرایم حدی

در جرایم حدی معیار تشخیص تعدد از تکرار جرم اجرای حکم است. یعنی اگر جرایم متعدد قبل از اجرای حکم باشد مورد از موارد تعدد است اما اگر جرم دوم بعد از اجرای مجازات جرم اول باشد مورد از موارد تکرار است. برخلاف جرایم تعزیری که معیار تشخیص تعدد از تکرار جرم قطعیت حکم است.

تکرار جرم در جرائم تعزیری

علاوه بر تکرار جرم در جرائم حدی، این موضوع در جرائم تعزیری نیز مورد بررسی قرار گرفته است. جرم تعزیری، جرمی است که با توجه به شرایط جامعه و اوضاع و احوال قانون گذار تعریف کرده است و خودش با توجه به نوع و شدت عمل ارتکابی برای آن مجازات در نظر گرفته است که البته برخلاف جرم حدی که امکان تغییر و تخفیف در مجازات وجود ندارد، امکان تغییر و تخفیف در آن وجود دارد.

اجاره سند برای وثیقه می تواند راه گشای در باب آزاد سازی زندانی باشد که نباید از آن غافل شد. پیشنهاد گروه وکلای کیفری ژیوار این است که در این خصوص با وکیل پایه یک دادگستری مشاوره شوند.

مجازات تکرار جرم در جرائم تعزیری

اگر کسی به موجب یک حکم قطعی به یکی از مجازات های تعزیری از درجه یک تا 6 محکوم شود و از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات، مرتکب جرم تعزیری درجه یک تا شش دیگری شود، به حداکثر مجازت تا یک و نیم برابر آن محکوم می شود.

تکرار جرائم تعزیری در صورت وجود جهات تخفیف در مجازات

 در خصوص تکرار جرائم تعزیری در صورت وجود جهات تخفیف در مجازات باید گفت که:

• مجازات قانونی دارای حداقل و حداکثر باشد، دادگاه می تواند مجازات مرتکب را تا میانگین حداقل و حداکثر مجازات تقلیل دهد.
• مجازات ثابت یا فاقد حداقل باشد، دادگاه می تواند مجازات مرتکب را تا نصف مجازات مقرر کاهش دهد.
• مرتکب دارای سه فقره محکومیت قطعی مشمول مقررات تکرار جرم یا بیشتر از آن باشد، مقررات تخفیف اعمال نمی‌ شود.

مجازات تکرار جرم در جرائم حدی

مرتکبی که دو بار یا بیشتر اقدام به ارتکاب جرمی می‌کند، مجازات وی متفاوت است. این شدت در مورد جرائم حدی نیز وجود دارد. جرائم حدی جرائمی هستند که مجازات آن‌ها در شرع تعیین شده است و مستقیما در قانون بیان شده است. مجازات تکرار جرم در جرائم حدی برطبق ماده 136 قانون مجازات اسلامی در صورتی که کسی سه بار مرتکب یک جرم که مجازات آن حدی است شود و در هر بار هم مجازات نسب به وی اعمال شود، در مرتبه چهارم مجازات وی اعدام است.

شرایط تکرار جرم در کلاهبرداری

اگر شخصی یک بار مرتکب کلاهبرداری شده باشد و حبس آن را تحمل کرده باشد و پس از بیرون آمدن از حبس دوباره مرتکب کلاهبرداری شده باشد، مرتکب تکرار یک جرم تعزیری شده است.

• برطبق ماده 137 قانون مجازات اسلامی
• هرکس به موجب حکم قطعی به یکی از مجازات‌ های تعزیری از درجه یک تا شش محکوم شود و از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات مرتکب جرم تعزیری درجه یک تا 6 دیگری شود، به حداکثر مجازات تا یک و نیم برابر آن محکوم می‌ شود.

بر طبق این ماده برای اینکه شخصی مشمول تکرار جرم و تشدید مجازات شود شرایط ذیل لازم است:

• در این ماده فقط جرایم تعزیری درجه یک تا 6 در صورت تکرار، مجازاتشان افزوده می‌شود.
• هم جرم قبلی و هم جرم بعدی مرتکب از جرایم عمدی باشد. اگر شخصی یکبار در اثر تصادف رانندگی شخصی را به قتل رسانده باشد و پس از دوباره مرتکب مثلا سرقت شده باشد مجازاتش تشدید نمی‌شود. زیرا جرم اولی عمدی نبوده است.
• جرم دوم قبل از شمول مرور زمان اجرای حکم یا اعاده حیثیت جرم اول ارتکاب یافته باشد.
• جرم ارتکاب یافته از جرایم سیاسی و مطبوعاتی و جرایم اطفال نباشد. برطبق ماده 138 قانون مجازات اسلامی، مقررات در خصوص این دسته از جرایم اعمال نمی‌ شود. یعنی اگر شخصی مرتکب یک جرم تعزیری درجه یک تا 6 شود و مجازات شود و مجددا مرتکب جرم تعزیری دیگری شود که این بار از نوع جرایم سیاسی یا مطبوعاتی یا جرایم اطفال باشد، مجازاتش تشدید نمی‌ شود.

مرور زمان اجرای حکم

مرور زمان اجرای حکم، مدت زمانی است که اگر مجرم در طی آن مدت زمان، به هر دلیلی مجازات نشود، دیگر نمی‌ توان او را مجازات کرد. این مدت از زمانی شروع می‌ شود که حکم قطعی شده تا مدتی بین 5 الی 20 سال بر حسب درجه جرم. برای اینکه تکرار جرم رخ دهد مرتکب باید جرم دومی را در این فاصله مرتکب شود.

مثلا شخصی مرتکب یک فقره سرقت می‌شود که 18 سال حبس برایش تعیین می‌ شود. مرور زمان 18 سال حبس، 20 سال می‌ باشد. اگر از تاریخی که حکم شخص قطعی می‌شود تا 20 سال به هر دلیلی مجازات نشود پس از آن دیگر مجازات نمی‌ شود.

بر طبق قانون در تکرار جرم جرم دومی در صورت تکرار جرم محسوب می‌ شود و مجازاتش تشدید می‌ شود که در مدت مرور زمان رخ دهد و اگر پس از این مدت رخ دهد دیگر مشمول تکرار جرم و تشدید مجازات نمی‌ شود.

شرایط تخفیف مجازات در تکرار جرم

برطبق ماده 139 شرایط تخفیف مجازات در مورد تکرار جرم شامل موارد ذیل است:

• وجود جهات تخفیف مانند اینکه مرتکب از ارتکاب جرم انگیزه شرافتمندانه داشته باشد و یا پس از ارتکاب جرم سعی در کاهش آثار جرم از طریق کمک به بزه دیده داشته باشد و یا مرتکب بیمار و سالمند باشد.
• تکرار جرم فقط در جرایم تعزیری مشمول تخفیف است. تکرار جرم هم در جرایم حدی و هم تعزیری قابل ارتکاب است. ولی فقط در جرایم تعزیری است که دادگاه می‌تواند به مرتکب تخفیف دهد.
• مرتکب دارای 3 فقره محکومیت یا بیشتر از آن نباشد. اگر مرتکب بار سومی است که مرتکب جرم می‌شود و مشمول تکرار جرم شده نمی‌ توان به او تخفیف داد.
• اگر مجازات قانونی دارای حداقل و حداکثر باشد، دادگاه می‌ تواند مجازات مرتکب را تا میانگین حداقل و حداکثر مجازات کاهش دهد. مثال اگر شخصی در اثر تکرار جرم، مجازاتش بین 2 تا 6 سال حبس باشد، برای تخفیف میانگین 2 و 6 را حساب می‌کنیم که می‌شود 4؛ بنابراین دادگاه می‌ تواند در صورت وجود جهات تخفیف تا 4 سال به مرتکب تخفیف دهد.
• در صورتیکه مجازات ثابت یا فاقد حداقل و اکثر باشد، دادگاه می‌تواند مجازات مرتکب را تا سقف مجازات مقرر کاهش دهد. مثال اگر مجازات شخص در اثر تکرار جرم 5 سال حبس باشد، دادگاه می‌ تواند تا 2.5 سال به شخص تخفیف دهد؛ بنابراین مهم‌ ترین رکن تحقق، اجرای حکم می‌ باشد به این معنا که اگر مرتکب 10 بار هم یک جرمی را مرتکب شده باشد، ولی مجازات نشده باشد، از باب تکرار جرم قابل مجازات نیست بلکه مشمول تعدد جرم است.

نظریه مشورتی قوه قضائیه در مورد مجازات دو جرم

در صورتی که شخصی همزمان با ارتکاب جرم قتل عمدی مرتکب جرم تعزیری دیگری از درجه یک الی 6 شود، در خصوص قتل به قصاص و در خصوص جرم تعزیری محکومیت قطعی صادر شود. آیا در صورت اعمال ماده 429 قانون مجازات اسلامی و صدور حکم مجازات تعزیری در خصوص قتل، می‌توان هر دو مجازات فوق را بر اساس ماده 510 قانون آئین دادرسی کیفری مشمول مقررات ماده 134 قانون مجازات اسلامی کرد؟

نظریه مشورتی

جمع مجازات‌ های تعزیری که از مصادیق تشدید محسوب می‌ شود، نیازمند قانونی مانند ماده 133 قانون مجازات اسلامی یا ماده 621 قانون مجازات اسلامی است که به شرح زیر است:

• حکم موضوع ماده 134 قانون مجازات اسلامی،
• از باب ارفاق و امتنان است و لذا تفسیر آن نیز باید با همین رویکرد صورت پذیرد. با توجه به اطلاق اصطلاح تعزیر در ماده 134، حکم این ماده شامل تعزیر مقرر در ماده 429 قانون مجازات اسلامی ناظر به ماده 612 قانون مجازات می‌باشد.

در صورتی که شخصی همزمان با ارتکاب قتل عمد، مرتکب جرم تعزیری درجه یک تا شش شود و متعاقباً پس از قطعیت محکومیت به قصاص نفس یا اعمال ماده 429 قانون مجازات اسلامی به تعزیر موضوع ماده 612 قانون مجازات اسلامی حکم شود، تعزیر تعیین‌ شده در این خصوص تابع عمومات حاکم بر محکومیت‌ های تعزیری است و در صورت فراهم بودن شرایط مندرج در مواد 134 قانون مجازات اسلامی یا ماده 510 قانون آئین دادرسی کیفری، حسب مورد اجرای صرف مجازات اشد و یا صدور حکم واحد بلامانع است. زیرا مجازات قصاص نفس با اعمال ماده 429 قانون مجازات اسلامی ماهیت تعزیری یافته و به همین دلیل قانون گذار برای آن تعریز مقرر کرده است.

با توجه به جهات استدلالی مذکور در بند یک، در مورد کسی که به قصاص نفس محکومیت قطعی یافته و متعاقباً با اعمال ماده 429 قانون مجازات اسلامی به تعزیر محکوم و در خلال حضور در زندان، مرتکب جرم تعزیری از درجه یک تا شش شده است، مقررات تکرار جرم اعمال می‌ شود و مستثنی کردن دو فقره محکومیت تعزیری به شرح پیش‌ گفته از مقررات تکرار جرم موجب قانونی ندارد.

وکیل کیفری ژیوار

با توجه به اهمیت روند رسیدگی به پرونده های کیفری که برای مرتکبین آن در قانون مجازات تعیین شده است، بهتر است قبل از هر اقدام در دفاع از خود در دعاوی کیفری از مشاوره و وکالت وکیل کیفری ژیوار بهره مند شوید تا در وقت و هزینه صرفه جویی شود و حق و حقوق شخص ضایع نشود.

خدمات گروه وکلای کیفری ژیوار به شرح زیر است:

سئوالات و مشکلات حقوقی درمورد پرونده های کیفری را با وکیل کیفری تهران، وکیل کیفری مشهد، وکیل کیفری قم، وکیل کیفری کرج مربوط به وکلای کیفری ژیوار مطرح نمایید تا در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشند.

سوالات حقوق متداول در باب تکرار جرم

در این بخش مفتخر به پاسخگویی سوالات متداول در باب تکرار جرم می باشیم:

• تکرار جرم عمدی به چه معناست؟ هرکس به‌ علت ارتکاب جرم عمدی به موجب حکم قطعی به یکی از مجازات ‌های تعزیری از درجه یک تا درجه پنج محکوم شود و از تاریخ قطعیت حکم تا حصول اعاده حیثیت یا شمول مرور زمان اجرای مجازات، مرتکب جرم عمدی تعزیری درجه یک تا 6 شود، حداقل مجازات جرم ارتکابی میانگین بین حداقل و حداکثر مجازات قانونی آن جرم است و دادگاه می تواند وی را به بیش از حداکثر مجازات تا یک‌ چهارم آن محکوم کند. معیار تشخیص تعدد از تکرار جرم قطعیت حکم است.
• جزائم تعزیری چیست و مجازات تکرار جرم آن چیست؟ جرم تعزیری، جرمی است که با توجه به شرایط جامعه و اوضاع و احوال قانون گذار تعریف کرده است و خودش با توجه به نوع و شدت عمل ارتکابی برای آن مجازات در نظر گرفته است که البته برخلاف جرم حدی که امکان تغییر و تخفیف در مجازات وجود ندارد، امکان تغییر و تخفیف در آن وجود دارد.