قوانین پول و چک

به جرایمی که در ارتباط با پول انجام می شود جرایم پولی و بانکی می گویند که بخشی از جرایم اقتصادی محسوب می شود. قوانین مختلفی درباره این جرایم وجود دارد: قانون پولی و بانکی کشور، قانون مبارزه با تامین مالی تروریسم، قانون مبارزه با پول شویی، قانون عملیات بانکی بدون بهره، قانون تسری امتیازات خاص بانک‌ ها به موسسه های غیر مجاز، قانون مبارزه با قاچاق ارز و قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری

برای مثال پولشویی جرمی است که برای مشروع جلوه دادن اموال به دست آمده از جرم های دیگر انجام می شود.  جرایم بورسی جرایمی هستند که برای ایجاد اختلال در روند عادی معاملات بازار بورس انجام می شوند مانند معامله متکی بر اطلاعات نهانی. جرایم مالیاتی جرایمی هستند که عمدتا برای فرار مالیاتی صورت می گیرند و در قانون مالیات های مستقیم ذکر شده اند. جرایم بانکی نیز جرایمی هستند که در حوزه فعالیت های بانک ارتکاب پیدا می کنند. مثلا تاسیس بانک یا موسسه اعتباری بدون مجوز از بانک مرکزی یا دریافت وام های کلان بر اساس اسناد و مدارک جعلی.

در بسیاری از موارد ممکن است اشخاص به جای پول نقد از چک استفاده کنند. استفاده از چک میان فعالان بازار اقتصادی رواج زیادی دارد و از این رو لازم است کسانی که از آن استفاده می کنند با قوانین مربوط به آن آشنا باشند.

درباره چک، علاوه قانون تجارت قانون دیگری تحت عنوان قانون صدور چک وجود دارد که در سال 1400 اصلاحاتی در آن اعمال شده است. در این قانون مواردی به عنوان جرم تلقی شده است. بر اساس این قانون، صدور چک بلامحل جرم است و دارنده چک می تواند با استفاده از گواهینامه ای که بانک در این مورد به او می دهد اقدامات حقوقی و کیفری بعدی را انجام دهد. کسی که چک بی محل صادر کند علاوه بر مجازات هایی مانند حبس و ممنوعیت از داشتن دسته چک، تا زمان رفع سوء اثر از آن چک کلیه حساب های بانکی اش مسدود خواهد شد و هیچ گونه تسهیلات بانکی یا ضمانت اعتباری نمی تواند دریافت کند. هر کس با علم به بسته بودن حساب بانکی خود اقدام به صدور چک کند، کار او در حکم صدور چک بلامحل است و مجازات این جرم را دارد.

علاوه بر صدور چک بلامحل، هر کس با توسل به وسایل متقلبانه و بر خلاف شرایط مالی و اعتباری اش که اقدام به دریافت دسته چک نماید مطابق قانون صدور چک مجازات خواهد شد.

نکته مهم درباره جرایم مربوط به چک این است که تنها دارنده اولیه چک می تواند علیه صادر کننده چک طرح شکایت کند و اگر چک به شخص دیگری منتقل شده باشد، آن شخص حق شکایت علیه صادر کننده را ندارد. این جرایم به صورت فوری و خارج از نوبت در دادسرا و دادگاه های کیفری بررسی می شوند.