متهم و حبس

مجازات حبس از جمله مجازات های سالب آزادی است که رایج ترین نوع مجازات در تمام نظام های کیفری محسوب می شود. در بسیاری از کشورها مجازات حبس ابد شدیدترین مجازات قانونی است که برای جرایمی مثل قتل عمد یا تجاوز به عنف صادر می شود. در ایران مجازات حبس ابد یک مجازات حدی است که تنها در موارد تعیین شده در شرع قابل اجراست. در مواردی مجازات اعدام در جرایم مربوط به مواد مخدر می تواند تبدیل به حبس ابد شود.

سیاست کیفری قانون گذار ایران در سال های اخیر، مبتنی بر تخفیف و تعلیق و جایگزینی مجازات های حبس بوده است. در این راستا نهادهایی مانند تخفیف، تعلیق مجازات، تعویق صدور حکم، آزادی مشروط و از همه مهم تر مجازات های جایگزین حبس در نظر گرفته شده اند که میزان مجازات حبس را کاهش می دهند یا به کلی اجرای آن را منتفی می کنند. تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در سال 1399 نیز در جهت همین سیاست کیفری بوده است.

طبق قانون مجازات ایران، دادگاه در مواردی ملزم است به جای مجازات حبس، از مجازات های جایگزین حبس استفاده کند. این موارد شامل جرایم عمدی تا 6 ماه حبس و جرایم غیر عمدی تا 2 سال حبس است. مجازات های جایگزین هم شامل مواردی مثل دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی و محرومیت از حقوق اجتماعی می شود.

نهاد دیگر برای کاهش آمار زندانیان، نهاد آزادی مشروط است. بر اساس قانون مجازات ایران، در صورت حسن رفتار مجرم در زندان و احتمال اصلاح او به تشخیص قاضی در حبس های بالای 10 سال پس از گذشت نصف و در سایر محکومیت ها پس از گذشت یک سوم از مجازات حبس می توان تقاضای آزادی مشروط داد.

نهاد دیگر در رابطه با حبس، نهاد تعلیق مجازات است و معنای آن این است که دادگاه اجرای تمام یا بخشی از مجازات را به مدت یک تا پنج سال معلق نماید. در صورت رعایت موارد مورد تاکید دادگاه از سوی محکوم در طی این مدت، مجازات حبس دیگر اجرا نمی شود. شخص محکوم علیه نیز پس از گذشت یک سوم از حبس خود می تواند به دادستان مربوطه تقاضای تعلیق مجازات بدهد. البته برخی جرایم مانند جرایم امنیتی یا جرایم سازمان یافته و همچنین کلیه حبس های درجه یک و دو قابل تعلیق نیستند که در قانون ذکر شده است.

طبق قانون، ایام بازداشت موقت فرد پیش از صدور حکم قطعی حبس در میزان حبسی که باید به عنوان اجرای حکم متحمل شود محاسبه خواهد شد. علاوه بر این در صورتی که متهمی را به طور موقت بازداشت کنند و در نهایت بی گناهی او به واسطه صدور قرار منع تعقیب یا حکم برائت اثبات شود، می تواند خسارت ایام بازداشت موقت خود را از کمیسیون هایی که برای بررسی همین موارد پیش بینی شده اند درخواست کند.

گروه وکلای کیفری ژیوار در خصوص تمام این موارد به شما مشاوره خواهند داد و با ارائه کارآمدترین راهکارهای حقوقی در کنار شما خواهند بود.