قتل غیر عمد 2 نوع میباشد که مجازات قتل غیر عمد بر حسب مورد اتفاق افتاده بررسی میشود. قتل غیر عمد، در ماده 145 قانون مجازات اسلامی بیان شده است. بر طبق ماده 145 قانون مجازات اسلامی، تحقق جرائم غیر عمدی، منوط به احراز تقصیر مرتکب است. تقصیر اعم از بی احتیاطی و بی مبالاتی است. مسامحه، غفلت، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی و مانند آنها بر حسب مورد، از مصادیق بی احتیاطی یا بی مبالاتی محسوب می گردد. گروه وکلای کیفری ژیوار در مقاله پیشرو به بررسی موضوع مجازات قتل غیر عمد می پردازند.
بررسی انواع قتل های غیر عمد
ابتدا به بررسی انواع قتل های غیر عمد می پردازیم. از این رو در فقه اسلامی جنایات به طور کلی به 3 بخش تقسیم می شود:
- عمدی
- شبه عمدی
- خطای محض
در واقع نوع اول همان قتل عمد است و 2 نوع بعدی قتلی محسوب می گردند که به قتل غیر عمد شهرت خواهند داشت. ترتیب قانون مجازات اسلامی که پس از انقلاب اسلامی تصویب شده و بر مبنای انواع مجازات ها شکل گرفته است. از این رو طبق این دسته بندی ها قانون مجازات اسلامی جرایم را تعیین و تکلیف می نماید.
بررسی جرم و مجازات قتل شبه عمد
نخستین حالتی که در خصوص قتل غیر عمد محسوب می شود، مربوط به حالت شبه عمد است که 3 حالت زیر برای آن شرح داده شده است:
- حالت اول آن است که فرد قصد کشتن کسی را ندارد و کاری را انجام می‌دهد که عرفا کشنده حساب نمی گردد. اما این عمل منجر به مرگ فرد خواهد شد. مانند وقتی که پدر یا مادر فرزندان خود را برای تنبیه می خواهند کتک بزنند. کتک زدن عموما باعث مرگ نیست، اما ممکن است در یک کودک باعث گرفت جان کودک شود.
- در حالت دوم شخص می تواند نسبت به موضوع جهل داشته باشد. به عنوان مثال فرد می‌خواسته رفتاری را نسبت به یک شیء یا حیوان انجام دهد اما بعدا متوجه شده که آن رفتار اشتباه بوده و آن عمل را روی یک انسان انجام داده است و موجب مرگ فرد می شود.
در صورتی که قتل به سبب تقصیر مرتکب واقع شده باشد. به عنوان مثال تصادفات رانندگی که به جان باختن افراد منجر شود در این دسته قرار دارند. از این رو عمل رانندگی کشنده نیست و این اتفاق هم از روی عدم مهارت یا غفلت رخ داده است. خطای پزشکی منجر به مرگ هم می تواند در این دسته قرار گرفته باشد.
در خصوص مشاوره و یا اعطای وکالت کلیک کنید.
جزئیات و مجازات خطای محض و قتل غیر عمد
نوعی دیگر از قتل های غیر عمد خطای محض می باشد. در این بخش به بررسی جزئیات و مجازات خطای محض و قتل غیر عمد می پردازیم. ابتدا انواع خطای محض را بررسی می نماییم:
- وقتی که عمل قتل در حالت خواب یا بیهوشی رخ دهد. به عنوان مثال شخصی بر اثر غلتیدن در خواب باعث مرگ فرد دیگر شود.
- در حالت دیگر اگر قتل توسط فرد صغیر یا مجنون رخ دهد نیز خطای محض است. همچنین اگر از روی عقل و تصمیم و شعور نبوده است.
- در حالت دیگر زمانی که شخص قصد کشتن کسی را ندارد و قصد انجام عمل منجر به قتل هم ندارد و کسی را برای انجام عمل روی او در نظر ندارد اما منجر به مرگ شود.
قتل خطای محض فقط مستوجب پرداخت دیه خواهد بود و قصاص نخواهد داشت. اما در این وضعیت بر مبنای فقه اسلامی پرداخت دیه بر عهده عاقله مرتکب قتل است که شامل بستگان مرد قاتل به ترتیب ارث مثل پدر، پدر بزرگ، فرزند پسر، برادر، عمو، دایی می شود.
قتل های غیر عمد در دادگاه کیفری 2 بررسی و تعقیب می شوند که با حضور یک قاضی در هر شهرستان این موضوع تشکیل میشود. از این رو هر یک از طرفین می توانند حداکثر 2 وکیل به دادگاه معرفی کنند. بدین ترتیب قتل غير عمد در واقع كشتن انسان بدون قصد و اراده و ناشی از عدم مهارت، بی احتياطی، عدم دقت، غفلت و عدم رعايت مقررات خواهد بود.
قتل غیر عمد از طریق تصادف
در این بخش از مقاله به بررسی قتل غیر عمد از طریق تصادف می پردازیم. از این رو قتلی كه از عدم از روی مهارت فاعل و يا وقوع تصادف حاصل شده باشد و مقتول مورد هدف نبوده است به عنوان قتل غیر عمد شناخته می شود. در واقع قتل غير عمد قتلی است كه در آن قاتل قصد كشتن مقتول را نداشته باشد و عملی كه منجر به قتل شده نيز نوعا كشنده نبوده است. از این رو قتل غير عمد در مفهوم كلی خود و قانون مجازات ماده 295 به عنوان قتل شبه عمد است.
بنابراين تعريف اگر در عمل قتل نوعا كشنده نباشد ولی بر اثر اتفاق مرگ را به دنبال بياورند شبه عمد صورت خواهد گرفت. بدین ترتیب اگر قاتل بدون اينكه قصد قتل را داشته باشد به انجام عمل قتل چه نوعا كشنده باشد و چه نباشد، چه مشروع باشد و چه نباشد، بپردازد در واقع یک عمل غير انسانی انجام داده است.
بررسی مجازات دیه قتل شبه عمد
دیه قتل شبه عمد نیز مانند قتل عمد بر حسب میزان مقرر آن در شرع توسط رئیس قوه قضاییه تعیین می گردد. در قتل خطای محض چنانچه قتل با بینه، قسامه یا علم قاضی ثابت شود، پرداخت دیه به عهده عاقله خواهد بود.
عاقله عبارت اند از:
- پدر
- پسر
- بستگان ذکور نسبی پدری یا مادری به ترتیب طبقات ارث
طبق ماده 468 قانون مجازات اسلامی چنانچه فرد با اقرار خود مرتکب و یا خودداری او از سوگند یا قسامه ثابت شود یا عاقله تمکن مالی برای پرداخت دیه را نداشته باشد پرداخت دیه بر عهده خود مرتکب خواهد بود. بدین ترتیب طبق ماده 488 قانون مجازات اسلامی، مهلت پرداخت دیه قتل از زمان وقوع قتل به قرار زیر خواهد بود:
- در قتل عمد منجر به دیه یک سال قمری
- در قتل شبه عمد 2 سال قمری
- در قتل خطای محض 3 سال قمری
دیه قاتل که همان تفاضل دیه یا در واقع مابه التفاوت مبلغ دیه مقتول با قاتل است. بدین ترتیب از سوی ولی دم در مواردی که قصاص قاتل را تقاضا داشته باشند این مبلغ پرداخت خواهد شد.
پرداخت دیه قتل غیر عمد توسط راننده در تصادف
یکی از موضوعات مرتبط با قتل غیر عمد پرداخت دیه قتل غیر عمد توسط راننده در تصادف می باشد. طبق ماده 504 قانون مجازات اسلامی مصوب در سال 1392، هرگاه راننده ای که با داشتن مهارت و سرعت مجاز و مطمئن و رعایت سایر مقررات در حال حرکت است، در حالی که قادر به کنترل وسیله نقلیه نباشد و با کسی که حضور در آن محل مجاز نیست، بدون تقصیر برخورد کند، ضمان منتفی است. مگر اینکه شرایط دیگری باشد که در این صورت راننده ضامن خواهد بود. همچنین هرگاه عدم رعایت برخی از مقررات رانندگی تاثیری در حادثه تصادف و قتل نداشته باشد، به گونه‌ای که تقصیر مرتکب علت جنایت حاصله نباشد، بدین ترتیب راننده ضامن نیست.
همچنین طبق ماده 505 قانون مجازات اسلامی، هر گاه هنگام رانندگی به سبب حوادثی مانند واژگون شدن خودرو یا برخورد آن با موانع، سرنشینان خودرو مصدوم یا تلف شوند در صورتی که سبب حادثه، علل قهری همچون زلزله و سیل نبوده و مستند به راننده باشد، راننده ضامن دیه می گردد. از این رو چنانچه وقوع حادثه مستند به شخص حقوقی یا حقیقی دیگری باشد آن شخص ضامن خواهد بود. مشکلات حقوقی خود را در مورد پرونده های کیفری در تمام ساعات شبانه روز حتی ایام تعطیل با وکیل کیفری مربوط یا گروه وکلای کیفری ژیوار مطرح نمایید تا به نتیجه مطلوب دست یابید.
سوالات متداول در باب مجازات قتل غیر عمد
در این بخش مفتخر به پاسخگویی سوالات متداول قتل غیر عمد می باشیم:
- پرداخت دیه قتل غیر عمد توسط راننده در تصادف به چه صورت است؟ یکی از موضوعات مرتبط با قتل غیر عمد پرداخت دیه قتل غیر عمد توسط راننده در تصادف می باشد. طبق ماده 504 قانون مجازات اسلامی مصوب در سال 1392، هرگاه راننده ای که با داشتن مهارت و سرعت مجاز و مطمئن و رعایت سایر مقررات در حال حرکت است، در حالی که قادر به کنترل وسیله نقلیه نباشد و با کسی که حضور در آن محل مجاز نیست، بدون تقصیر برخورد کند، ضمان منتفی است.
- مهلت پرداخت دیه قتل از زمان وقوع قتل به چه صورت است؟ در قتل عمد منجر به دیه یک سال قمری، در قتل شبه عمد 2 سال قمری و در قتل خطای محض 3 سال قمری
بدون دیدگاه